BADANIA NAUKOWE
Koenzym Q10
Koenzym Q10, znany również jako ubichinon, jest molekułą rozpuszczalną w lipidach1. Występuje we wszystkich komórkach organizmu i jest zlokalizowany w dwuwarstwie fosfolipidowej stanowiącej elementarny składnik membran organelli2,3. Wysokie stężenia ubichinonu znajdują się w narządach o dużym zapotrzebowaniu energetycznym- w sercu, mięśniach, wątrobie i trzustce1,3. Główną rolą koenzymu Q10 jest udział w łańcuchu transportu elektronów przez membrany komórkowe4, 5 oraz uczestnictwo w produkcji ATP2, czyli adenozynotrifosforanu, który jest nośnikiem energii we wszystkich komórkach organizmu1. Ubichinon stanowi kofaktor dla kompleksu I, II i III w mitochondriach, czyli stanowi element niezbędny do prawidłowej pracy enzymów zaangażowanych w wytwarzanie energii i jest niezbędny do prawidłowego funkcjonowania komórek4,3. Ponadto, pełni szereg innych funkcji w organizmie, m. in. jest przeciwutleniaczem, zapobiega powstawaniu i usuwa wolne rodniki2, stabilizuje błony komórkowe3, ochrania DNA przed uszkodzeniami wywoływanymi stresem oksydacyjnym3, regeneruje witaminy C3 i E3,4,5 wydłużając czas ich aktywnego działania1. Koenzym Q10 jest również zaangażowany w szlaki sygnałowe w komórkach i ekspresję genów1,3,4. W medycynie koenzym Q10 jest stosowany do poprawy pracy serca, przy nadciśnieniu i w kardiomiopatii4.
Liczne badania naukowe wskazują na wysoki potencjał ubichinonu w prewencji i terapii chorób nowotworowych. Podkreśla się tutaj na istotną aktywność koenzymu Q10 w podnoszeniu odporności i stymulacji układu immunologicznego3. Działa on poprzez zwiększenie poziomu immunoglobulin G i limfocytów T4/T8 w surowicy5. Zjawisko to zostało wykorzystane w badaniach na pacjentach pooperacyjnych z czerniakiem. Chorym podawano interleukinę w połączeniu z koenzymem Q10 i uzyskano obiecujące wyniki. Takie zestawienie pozwoliło na zmniejszenie ryzyka przerzutów czerniaka aż 10-krotnie w porównaniu do grupy kontrolnej, przyjmującej tylko interferon6. Zasugerowano, że odpowiedź immunologiczna zainicjowana przez terapeutyk wymaga dużej ilości energii do produkcji przeciwciał i zwiększona podaż ubichinonu przyczynia się do szybszej biosyntezy ATP i tym samym szybszej odpowiedzi na leczenie. Wiele badań skupia się wokół skuteczności koenzymu Q10 w terapii raka piersi. W badaniach przeprowadzonych na grupie 32 kobiet uzyskano obiecujące wyniki przy suplementacji koenzymu Q10 wraz z m. in. witaminami C i E. W 6 przypadkach odnotowano zmniejszenie zmian nowotworowych, a ponadto, po 18-miesięcznej kuracji odsetek przeżycia wyniósł 100%7. Znany jest przypadek kobiety chorej na raka piersi z przerzutami do wątroby, u której zastosowano wysokie dawki ubichinonu (390 mg/dzień) i osiągnięto całkowitą remisję przerzutów po 11 miesiącach leczenia8. W innych badaniach, na grupie 84 kobiet z rakiem piersi, wykazano, że suplementacja m. in. koenzymu Q10 podczas stosowania tamoxifenu daje korzystne rezultaty w porównaniu do próby kontrolnej9.
Koenzym Q10 posiada liczne właściwości korzystne dla organizmu, a w stężeniach fizjologicznych jest niezbędny do prawidłowej pracy wielu układów. Niestety, komórki ciała ludzkiego mają zdolność do efektywnej biosyntezy ubichinonu tylko do 35 roku życia i później zgromadzony rezerwuar jest systematycznie zużywany3. Bez odpowiedniej diety bogatej w ten związek może dochodzić do niedoborów tego koenzymu w organizmie. Co więcej, niedobór ubichinonu nie jest związany jedynie ze starzeniem, ale również z chorobami genetycznymi i nowotworowymi, stresem, terapią z zastosowaniem statyn i innymi czynnikami zewnętrznymi2,5,10. Niewłaściwy poziom koenzymu Q10 powoduje osłabienie aktywności komórek i nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu, w efekcie osłabieniu wydolności serca, obniżeniu aktywności układu immunologicznego i utracie siły mięśni10.
Liczne badania naukowe wskazują na wysoki potencjał ubichinonu w prewencji i terapii chorób nowotworowych. Podkreśla się tutaj na istotną aktywność koenzymu Q10 w podnoszeniu odporności i stymulacji układu immunologicznego3. Działa on poprzez zwiększenie poziomu immunoglobulin G i limfocytów T4/T8 w surowicy5. Zjawisko to zostało wykorzystane w badaniach na pacjentach pooperacyjnych z czerniakiem. Chorym podawano interleukinę w połączeniu z koenzymem Q10 i uzyskano obiecujące wyniki. Takie zestawienie pozwoliło na zmniejszenie ryzyka przerzutów czerniaka aż 10-krotnie w porównaniu do grupy kontrolnej, przyjmującej tylko interferon6. Zasugerowano, że odpowiedź immunologiczna zainicjowana przez terapeutyk wymaga dużej ilości energii do produkcji przeciwciał i zwiększona podaż ubichinonu przyczynia się do szybszej biosyntezy ATP i tym samym szybszej odpowiedzi na leczenie. Wiele badań skupia się wokół skuteczności koenzymu Q10 w terapii raka piersi. W badaniach przeprowadzonych na grupie 32 kobiet uzyskano obiecujące wyniki przy suplementacji koenzymu Q10 wraz z m. in. witaminami C i E. W 6 przypadkach odnotowano zmniejszenie zmian nowotworowych, a ponadto, po 18-miesięcznej kuracji odsetek przeżycia wyniósł 100%7. Znany jest przypadek kobiety chorej na raka piersi z przerzutami do wątroby, u której zastosowano wysokie dawki ubichinonu (390 mg/dzień) i osiągnięto całkowitą remisję przerzutów po 11 miesiącach leczenia8. W innych badaniach, na grupie 84 kobiet z rakiem piersi, wykazano, że suplementacja m. in. koenzymu Q10 podczas stosowania tamoxifenu daje korzystne rezultaty w porównaniu do próby kontrolnej9.
Koenzym Q10 posiada liczne właściwości korzystne dla organizmu, a w stężeniach fizjologicznych jest niezbędny do prawidłowej pracy wielu układów. Niestety, komórki ciała ludzkiego mają zdolność do efektywnej biosyntezy ubichinonu tylko do 35 roku życia i później zgromadzony rezerwuar jest systematycznie zużywany3. Bez odpowiedniej diety bogatej w ten związek może dochodzić do niedoborów tego koenzymu w organizmie. Co więcej, niedobór ubichinonu nie jest związany jedynie ze starzeniem, ale również z chorobami genetycznymi i nowotworowymi, stresem, terapią z zastosowaniem statyn i innymi czynnikami zewnętrznymi2,5,10. Niewłaściwy poziom koenzymu Q10 powoduje osłabienie aktywności komórek i nieprawidłowości w ich funkcjonowaniu, w efekcie osłabieniu wydolności serca, obniżeniu aktywności układu immunologicznego i utracie siły mięśni10.
Bibliografia:
- Bhagavan H.N., Chopra R.K. Coenzyme Q10: Absorption, tissue uptake, metabolizm and pharmacokinetics. Free Radical Research 2006, 40 (5), 445-453.
- Crane F.L. Biochemical functions of coenzyme Q10. Journal of the American College of Nutrition 2001, 20 (6), 591-598.
- Borekova M., Hojerova J., Koprda V., Bauerova K. Nourishing and health benefits of coenzyme Q10- a review. Czech Journal of Food Sciences 2008,26 (4), 229-241.
- Groneberg D.A., Kindermann B., Althammer M., Klapper M., Vormann J., Littarru G.P., Döring F. Coenzyme Q10 affects expression of genes involved in cell signalling, metabolizm and transport in human CaCo-2 cells. The International Journal of Biochemistry & Cell Biology 2005, 37(6), 1208-1218.
- Roffe L., Schmidt K., Ernst E. Efficacy of coenzyme Q10 for improved tolerability of cancer treatments: A systematic review. Journal of Clinical Oncology 2004, 22 (21), 4418-4424.
- Rusciani L., Proietti I., Paradisi A., Rusciani A., Guerriero G., Mammone A., De Gaetano A., Lippa S. Recombinant interferon alpha-2b and coenzyme Q10 as a postsurgical adjuvant therapy for melanoma: a 3-year trial with recombinant interferon-alpha and 5-year follow-up. Melanoma Research 2007, 17 (3), 177-183.
- Lockwood K., Moesgaard S., Folkers K. Partial and complete regression of breast cancer in patients in relation to dosage of coenzyme Q10. Biochemical and Biophysical Research Communications 1994, 199, 1504-1508.
- Folkers K., Brown R., Judy W.V., Morita M. Survival of cancer patients on therapy with coenzyme Q10. Biochemical and Biophysical Research Communications 1993, 192, 241-245.
- Premkumar V.G., Yuvaraj S., Vijasarathy K., Gangadaran S.G., Sachdanandam P. Effect of coenzyme Q10, riboflavin and niacin on serum CEA and CA 15-3 levels in breast cancer patients undergoing tamoxifen therapy. Biological and Pharmaceutical Bulletin 2007, 30 (2), 367-370.
- Vilelalba J.M., Parrado C., Santos-Gonzalez M., Alcain F.J. Therapeutic use of coenzyme Q10 and coenzyme Q10-related compounds and formulations. Expert Opinion on Investigational Drugs 2010, 19 (4),535-554.